maandag 2 juni 2008

De Koran lezen met Hans Jansen



Referenties:

Rondas, Jean-Pierre, "Hans Jansen Arabist leert ons zelf de Koran te lezen.", Klara, 25.5.2008, 11u.

Jansen, Hans, Zelf Koran lezen, Amsterdam: Arbeiderspers, 2008, 226 p.

Informatief extract:

Hans Jansen Arabist leert ons zelf de Koran te lezen. Hans Jansen gaat door met zijn verlichtingswerk inzake de Islam en het heilige boek van deze openbaringsgodsdienst, de Koran. Sommige critici willen uit de Koran de ergerlijke bladzijden uitscheuren, anderen willen die bladzijden dan weer toeplakken. Toch kennen heel veel mensen op deze aardbol de Koran niet alleen uit het hoofd; ze putten er ook nog eens inspiratie uit, in weerwil van de voor het Westen aanstootgevende passages die tot geweld tegen de ongelovigen oproepen. Daarom is een betere optie dan uitscheuren of toeplakken misschien die Koran te leren lezen. En Hans Jansen helpt ons daarbij een handje.

[Klara website]

Creatieve commentaar:

De Koran leren lezen en begrijpen. Ik heb thuis een vertaling van de Koran liggen waaraan Jansen nog meegewerkt heeft. Die kon je vorig jaar in het kader van de Islam-actie van De Standaard gratis krijgen. Ondertussen heb ik er nog niet veel mee gedaan. Hopelijk kan ik er deze vakantie tijd voor maken.

Als men Jansen moet geloven is het geen gemakkelijk opgave, zelfs niet voor schriftgeleerden. Want het blijkt dat de Koran lezen is niet hetzelfde als de Bijbel lezen. Zowel inhoudelijk als structureel zijn er grote verschillen en de onduidelijkheden in de Koran blijken groter. Gedeeltelijk zijn de problemen met Koranlezen ook gemeenschappelijk met de problemen met Bijbellezen. De problemen met de Koran worden in deze aflevering duidelijk geschetst. Het probleem van de afwezigheid van klinkers in het Arabisch (zoals ook in het Hebreeuws), de gelijke symbolen voor verschillende medeklinkers, passages met een heel ongewoon vocabularium en de dikke laag van traditionele interpretaties die over Koran ligt. Inhoudelijk problematisch is dat de Koran sterke literalistische (letterlijk lezen) aanwijzingen bevat, die de Bijbel niet heeft. Aan het christendom blijkt nog wel verbouwd kunnen te worden, maar verbouwingen aan de islam lijkt voor Hans Jansen een zeer gewaagde onderneming met weinig slaagkansen.

Zelf vrees ik dat Hans Jansen wel eens gelijk zou kunnen hebben. Maar als christen en bijna-Islam-dummy is het natuurlijk niet mijn taak om dit te zeggen en zelfs Islam-specialisten moeten voorzichtig zijn. Zoals het een opgave voor christenen zelf was en is om op een vernieuwde manier met hun geloof om te gaan, zullen ook de moslims zelf over hun erfenis moeten oordelen. Kritische beschouwingen van academici kunnen hierbij wel helpen, maar zullen zeker niet volstaan omdat ze ook een omgekeerd effect kunnen hebben zoals dit bij de opkomst van literalistische stromingen binnen het protestantisme is geweest.

Het spreekt bijna voor zich dat het 'uitscheuren' of 'dichtplakken' van koran- of bijbelpagina's een vrij kinderachtige manier is van omgaan met een religieuze erfenis. Zoals het naïef rondstrooien van bijbels of evangeliën door evangelische christenen ook niet echt de beste methode is om de blijde boodschap te verspreiden. Het lezen van de Bijbel, en waarschijnlijk ook van de Koran, moet immers kunnen terug vallen op een bepaalde leescultuur. De verandering van leescultuur is een zeer belangrijke uitdaging voor een mogelijke vernieuwing in religies waar de Schrift een belangrijke positie inneemt.

De stap van een traditionele leescultuur naar een 'post-kritische' leescultuur is weliswaar een moeilijke stap om te zetten, maar m.i. zeker de moeite waard. Sterke voorbeelden kunnen zeker helpen.