maandag 16 juli 2012

Minding Animals in Utrecht

Referentie:

Minding Animals Conference 2012, Utrecht Universtiy, 4.7-6.7.2012, link, abstracts.

Informatief extract:

Deze conferentie is de tweede in een reeks van conferenties over de wetenschappelijke, ethische en sociale vraagstukken over menselijke interacties met dieren. De bedoeling van de conferentie is academici van verschillende disciplines (dierenwelzijn, dierenethiek, dierenstudies in het algemeen) samen te brengen met politici en een brede groep van geïnteresseerden. De conferentie biedt een platform aan voor de uitwisseling van informatie over ontwikkeling in het onderzoek, debatten over controversiële politieke en ethische vraagstukken over de behandeling van dieren en een verscheidenheid aan culturele activiteiten rond dieren.
[eigen vertaling]

Creatieve commentaar:

 Er viel zo veel te beleven dat het moeilijk na te vertellen is. Ik heb veel nota's genomen, maar die zijn moelijk te delen. Gelukkig staan de abstracts online. Het avondverhaal van Coetzee was sober gebracht, maar erg boeiend: het narratief van de ethische spanningen naar aanleiding van een overdaad aan katten. Ik had daar ook het geluk even met Christine Korsgaard te kunnen spreken. De conferentie bracht zoals aangekondigd een bonte mengeling van presentaties (spijtig genoeg was de kwaliteit ervan ook erg variabel). De kans om belangrijke namen bezig te horen en te zien: Peter Singer, Colin Allen, Marc Bekoff, ... Een aantal heb zelfs moeten missen om me aan mijn kerninteresse ('animal minds') te houden. Politiek-filosofische invalshoeken naast ethische, juridische, wetenschapsfilosofische, experimentele, cinematografische. Met aandacht voor Aristoteles, Hume, Kant, Wittgenstein en Nussbaum. Het publiek was even divers als de onderwerpen: van veganistische activisten tot dierenartsen die met evenveel plezier een dier verzorgen als opeten. Het festival was volledig vegetarisch met een stevige veganistische keuze. Een opmerkelijk samenwerking tussen een departement filosofie en een faculteit dierengeneeskunde. Met 'low-impact&cost' overnachtingen in een tent. Op stap naar het congres door een boomgaard waar kauwen foerageren en een weide waar schapen blaten.

dinsdag 6 maart 2012

De waarde en beperkingen van het wetenschappelijk naturalisme en een revisionair alternatief

Referentie:

Bogaerts, Peter, De kritiek van David Ray Griffin op het wetenschappelijk naturalisme en zijn whiteheadiaans alternatief, Masterscriptie wijsbegeerte Universiteit Antwerpen, januari 2012, promotor: Luc Braeckmans, xiii+202 p. 

Mail peter.bogaerts@uantwerpen.be om een digitale kopie te ontvangen of bezoek http://antwerp.academia.edu/PeterBogAerts/Papers of http://www.ethesis.net/DAVID%20RAY%20GRIFFIN/DAVID%20RAY%20GRIFFIN.htm.  

Abstract:

David Ray Griffin was tot zijn engagement in de ‘9-11 Truth’- beweging voornamelijk bekend als één van de belangrijkste vertegenwoordigers van de procestheologie en het whiteheadiaans procesdenken. Een belangrijk deel van zijn werk kadert in een na te streven harmonie tussen “twee grote, maar verdraaide waarheden”: het natuurwetenschappelijk georiënteerde denken (‘wetenschappelijk naturalisme’) en het christelijk geloof. Daarin toont hij zich erg kritisch, zowel ten opzichte van de hoofdstroom van het wetenschappelijk naturalisme als het traditionele theïstische denken (‘supernaturalisme’). In dit werkstuk zal grotendeels voorbijgegaan worden aan de godsdienstfilosofische en theologische kritieken en oplossingen die hij formuleert ten aanzien van het supernaturalisme. De bedoeling is zijn kritiek op het wetenschappelijk naturalisme van naderbij te bekijken. Deze kritiek richt zich voornamelijk op de ontologische lijn die men in discussies over het naturalisme terugvindt: het wetenschappelijk naturalisme als hedendaags materialisme. Volgens Griffin is dit naturalisme niet alleen vijandig ten opzichte van de religie maar eveneens inadequaat voor het wetenschappelijk denken zelf. Vervolgens verdedigt hij het wetenschappelijk én religieus naturalisme van Alfred North Whitehead als een bestaand en beter alternatief. In een aantal inleidende stappen is het de bedoeling zowel de figuur David Ray Griffin als de plaats die zijn dialoog met het wetenschappelijk naturalisme in zijn oeuvre inneemt, te schetsen. Na een historische en inhoudelijke karakterisering van het wetenschappelijk naturalisme worden zowel Griffins invulling, kritiek en alternatief uit de doeken gedaan. Naast de manifeste ontologische lijn zal ook gezocht worden welke methodologische lijn men in het werk van Griffin kan herkennen met de vraag hoe hij de filosofie positioneert ten opzichte van de wetenschappen en hoe men hem kan plaatsen ten opzichte van actuele vertegenwoordigers van de naturalistische wending in de analytische filosofie. Vanuit die vergelijking wordt er een kritiek op Griffin ontwikkeld die stelt dat Griffins positie niet als naturalistisch kan beschouwd worden en dat Griffin onvoldoende oog heeft voor het verschil tussen speculatief en wetenschappelijk denken. Tot slot zal kritisch gereflecteerd worden over het karakter van het wetenschappelijk naturalisme, de verhouding tussen natuurwetenschappen en filosofie en hoe er een evenwicht kan gevonden worden tussen revisionaire en conservatieve visies op de natuurwetenschappen. Om voldoende plaats te houden voor een eigen filosofisch project wordt het wetenschappelijk naturalisme als een goed startpunt voor interactie met de natuurwetenschappen beschouwd, maar een te beperkte positie om nieuwe brede filosofische visies te ontwikkelen.
Sleutelwoorden: Griffin, David Ray; (wetenschappelijk) naturalisme; natuurwetenschappen; metafysica; (revisionaire) wereldbeelden; materialisme; reconstructief postmodernisme; procesdenken.

Creatieve commentaar:

Dat Griffins positie niet naturalistisch kan genoemd worden, zal weinig mensen die maar het minste vertrouwd zijn met zijn werk niet echt verwonderen, alleen al vanuit de idee dat Griffins vurige godsverdediging en het wetenschappelijk naturalisme niet goed samengaan. Griffin maakt echter heel duidelijk waarom zijn positie wel als naturalistisch kan beschouwd worden. Door een gebrek aan zelfreflectie en historisch besef binnen het wetenschappelijk naturalisme kan Griffin namelijk het wetenschappelijk naturalisme zo definiëren dat hij zijn procestheologisch perspectief ermee verzoend krijgt. Dit gebrek aan omlijning en reflectie in het wetenschappelijk naturalisme heb ik in mijn werk voornamelijk vanuit een historisch perspectief proberen goed te maken. Historisch, omdat ik wilde kijken naar de concrete manifestaties van het wetenschappelijk naturalisme en een alternatief wilde bieden voor de geschiedenis die Griffin zelf van het in zijn ogen ‘verstoorde’ naturalisme heeft geschetst. Dit kan men als een naturalistische benadering van het naturalisme beschouwen. Hieruit wordt duidelijk dat er zowel in Griffins definitie als geschiedenis van het naturalisme verschillende dingen over het hoofd worden gezien die essentieel zijn om het wetenschappelijk naturalisme te begrijpen. Het belangrijkste dat wordt over het hoofd gezien is een onderscheid tussen wetenschappelijk en speculatief denken. Die verwaarlozing is een vrij algemeen fenomeen in discussies vanuit of over de wetenschappen en zorgt voor heel wat verwarring. Dit onderscheid is volgens mij ook niet strikt te maken, maar het is wel belangrijk want het bepaalt de modellen van waaruit men de werkelijkheid benadert. Dit onderscheid manifesteert zich historisch als het tot een breuk komt tussen metafysica en natuurfilosofie aan het einde van de zeventiende eeuw (vnl. door Newton). Die breuk betekende natuurlijk niet dat metafysische vooronderstellingen geen invloed meer hadden op het wetenschappelijk discours, verre van, maar dat het natuurwetenschappelijk discours niet meer (en met vallen en opstaan) werd geplaatst in het teken van een metafysisch systeem of ‘wereldbeeld’. Zoals Stephen Gaukroger aanbrengt, veranderde hiermee de identiteit van de natuuronderzoeker. Op metafysisch vlak werden de natuurwetenschappen opportunistisch, het kwam er op aan om controleerbare en zekere kennis te produceren in plaats van wilde speculaties in het kader van een wereldbeeld te berde te brengen. Het is echter belangrijk te herkennen dat het speculatieve in de natuurwetenschappen nooit volledig verdwijnt en altijd een cruciale rol blijft spelen. Griffins alternatief voor het wetenschappelijk naturalisme heeft echter geen oog voor de aard van de antwoorden waar men in de natuurwetenschappen naar op zoek is. Op wetenschapsfilosofisch vlak kan men hem een ‘interventionist’ noemen. Hij ziet duidelijke tekorten in het wetenschappelijke denken en het naturalistische denken dat de beperkte opzet van het wetenschappelijk denken als limiet voor het filosofisch denken neemt, en lost die op met een (metafysisch) alternatief. Hierbij vergeet hij dat de concreetheid van wetenschappelijke processen niet te vervangen is door die van het metafysische denken, hoe toepasselijk of inzichtelijk die ook mogen zijn. Men mag dus wetenschappelijke kennis en metafysische inzichten niet zomaar op een hoop gooien en in concurrentie met elkaar plaatsen. Een grotere wetenschapsfilosofische voorzichtigheid is geboden. Maar ook vele naturalistische filosofen maken cruciale fouten die eveneens rusten op het miskennen van het verschil tussen het doel van een metafysica en die van het wetenschappelijk bedrijf. Het verwijt van 'misplaatste concreetheid' moet dus in twee richtingen gelden: zowel voor de wetenschapper of naturalist die zijn abstracte modellen gemaakt op maat van een beperkt deel van de werkelijkheid als de werkelijkheid zelf ziet, als de filosoof die de specifieke concreetheid van wetenschappelijke modellen over het hoofd ziet door er kortweg metafysische modellen tegenover in de plaats stellen. Het is dus zowel belangrijk de wetenschappen in een levensvatbaar filosofisch kader te plaatsen dat van meet af aan oog heeft voor de hele werkelijkheid en niet alleen dat deel dat in de wetenschappelijke methodologie past, als de onvervangbaarheid van het wetenschappelijk bezigzijn expliciet te erkennen.

De hele tekst wordt met een mailtje naar de auteur naar u digitaal verzonden.

zondag 4 maart 2012

Het vieren van de ‘herbetovering’ als eerbetoon aan het werk van David Ray Griffin

Referentie:

Center for Process Studies, "Celebrating Reenchantment: The Philosophical, Religious and Political Thought of David Ray Griffin", 12-14.04.2012, Claremont School of Theology, http://www.ctr4process.org/news-events/conferences/Celebrating_Reenchantment/

Informatief extract:

This spring, the Center for Process Studies will celebrate the lifetime achievements of one of its founders and co-directors, David Ray Griffin. The scope of the conference has been developed to encompass the principal strands of Griffin's thought on philosophical, religious, and political thought. Thirteen presentations will be made during the three-day event, followed by Griffin's reprise of his scholarly journey and a banquet on Saturday, April 14.

Creatieve commentaar:

In april ga ik naar Claremont om eindelijk de theologen en filosofen bezig te kunnen zien die me al een tijdje bezighouden. De gelegenheid is een driedaags eerbetoon aan het werk van Griffin, wiens positie ik wetenschapsfilosofisch bestudeerde (zie vnl. de volgende van zijn werken: The Reenchantment of Science, Religion and Scientific Naturalism, Reenchantment without Supernaturalism). Maar behalve Griffin zullen ook andere meesters present zijn. Ik denk dan in de eerste plaats aan John B. Cobb die ik altijd heel inspirerend heb gevonden en waarschijnlijk meer dan Griffin zelf. Zowel op theologisch (ik las Becoming a Thinking Christian en Christ in a Pluralistic Age in 2007), ethisch (Matters of Life and Death) als algemeen filosofisch vlak (A Christian Natural Theology) had hij een belangrijke invloed. Ook zijn integratie van het bevrijdingstheologische perspectief vond ik boeiend (zie Process Theology as Political Theology). Het is pas nadat ik een beetje met Cobb vertrouwd was, dat ik echt aan Griffin ben begonnen. Samen met de andere werken van Cobb las ik natuurlijk hun gezamenlijke en intussen klassieke inleiding op de procestheologie. Griffins korte uiteenzetting van zijn ‘theodicee’ vond ik verhelderend (zie: How Are God and Evil Related?). Cobb en Griffin vormden ook het kernduo in mijn bachelorscriptie over de evolutietheorie (zie een vorige blogbericht en Back to Darwin). Behalve deze ‘goden’ van de procestheologie (zoals Luc Braeckmans hen noemt) kijk ik ook uit naar Dan Dombrowski, de procesdenker die het vegetarisme mee op de kaart zette (ik las The Philosophy of Vegetarianism in 2009 en lees Hartshorne and the Metaphysics of Animal Rights vlak voor mijn vertrek), maar die ook behulpzaam was in mijn werk over Hartshornes standpunt over abortus (zie een vorige blogbericht). Uiteraard zal in april alle aandacht gaan naar het werk van Griffin zelf en aangezien ik een stevige masterscriptie aan zijn werk heb besteed (zie link), hebben mijn vrouw en Jan Van der Veken me aangemoedigd om even naar Claremont te trekken om heel wat interessante mensen in levende lijve te ontmoeten. Ik kijk er naar uit en breng verslag uit.