vrijdag 14 maart 2008

Waarom het geloof het procesdenken nodig heeft

Referenties:

Cobb, John B., Jr., "Why faith needs process philosophy", the Mudd Theatre, Claremont School of Theology, Claremont, CA, USA, 11.09.2007, http://www.ctr4process.org/media/ (geraadpleegd op 23.10.2007), tekst beschikbaar op http://www.ctr4process.org/publications/SeminarPapers/30_2-CobbJ.pdf (geraadpleegd op 18.12.2007).
Livingston Richard T., "John B. Cobb, Why Faith Needs Process Philosophy", Process Perspectives 30 (2007) 2, p. 8.

Informatief extract:

Eerst gaat de spreker in op de politieke context van een dag zoals 9/11. Hij raakt aan wat er misloopt in het huidige Amerikaanse beleid en verdedigt de stelling dat de huidige internationale politiek van de VS is gebaseerd op leugens.Hij vervolgt met te stellen dat er grosso modo drie wegen zijn om religie (christendom) te onderbouwen. Zonder filosofisch systeem: volgens Karl Barth, met filosofisch systeem: volgens dat van Thomas van Aquino of volgens een procesfilosofie. Over Barth maakt hij de opmerking dat realistisch zijn over God, hoewel noodzakelijk niet voldoende is voor een goede theologie. Over het realisme zegt hij nog dat kerken die niet realistisch met God omgaan lamme kerken zijn. Het systeem van Aquino geniet nog altijd brede steun in Katholieke kringen. Van Aquino haalt hij het onderscheid tussen 'zijn'/'being' en 'het zijn'/'Being itself' aan en de relatie naar God als 'supreme being'. (Zie hierover vb. meer in Cloots in 'Kijken naar de zon'). Hij toont dat bij Heidegger God samenvalt met 'het zijn' en God op die manier geen handelend persoon ('agent') is. Dit is voor een goed godsbegrip echt noodzakelijk volgens Cobb.
Cobb vervolgt met kritiek op de manier waarop universiteiten vandaag werken. Volgens Cobb zijn universiteiten gebaseerd op de metafysica van de 17de E, d.w.z. mechanicistisch en zonder plaats voor het subjectieve. Dit creëert een gesloten wereldbeeld voor het wetenschappelijke denken. In een pre-Darwinistische context loste men dit op door zowel God als de mens buiten de natuur te stellen. Dit is na de introductie van de evolutietheorie echter niet meer mogelijk en zodoende wordt de mens op een volledig mechanicistische wijze bestudeerd. Cobb duidt dat gebrek aan aandacht voor het subjectieve problematisch is onder meer in de huidige psychologie en dat bekende Nobelprijswinnaars zonder veel resultaat hun beklag daar hebben overgedaan. Universiteiten zijn sinds hun ontstaan conservatieve instellingen volgens Cobb, die hun vooronderstellingen maar moeilijk willen opgeven. Hierbij maakt hij gebruik van de wetenschapsgeschiedenis ter illustratie. Zelfs op godsdienstwetenschappelijke en filosofische departementen lijkt men zich meestal te schikken naar het gesloten wereldbeeld waar geen plaats is voor God. Denkers die over de grenzen dachten zoals Whitehead passen niet in de huidige universitaire stuctuur zoals ook bepaalde uitzonderingen in de huidige academische wereld. Het vervolg van de lezing gaat over de impact van het procesdenken in China en het onderwijssysteem. Ondermeer de boeken van David Griffin hebben hieraan bijgedragen.
De meest radicale procesdenkers lieten het meest plaats voor denken over God. De huidige evidentie wijst volgens Cobb sterk in de richting van een open wereldbeeld met God. Cobb pleit voor een radicale breuk en volgens hem is die nodig voor "the healing of all creatures". Cobb legt ook het verband tussen bannen van God uit het denken en waar het 'scheef' ging in de geschiedenis (18de en 19de). Ook de recente achteruitgang van het Humanisme koppelt Cobb hieraan. Cobb eindigt met de woorden dat we de wijsheid van het verleden niet moeten opgeven, maar dat we die moeten herdenken met onder meer de beste wetenschappelijke evidenties. (samenvatting PB)

Creatieve commentaar:

Ik kan het me goed vinden in de woorden van Cobb. Veel ideeën en vooral de metafysische kritiek op de wetenschappen zou ik verder uitgewerkt willen zien. Hoe vertaalt zich dat naar de verschillende wetenschappen? Op welke manier kan dit de wetenschappen veranderen, herorienteren misschien? Is het mogelijk op dit over de levensbeschouwelijke grenzen heen te verwezenlijken? Is dit opentrekken noodzakelijk voor alle disciplines? Ontsnapt vb. de moleculaire biologie hieraan en is het alleen voor de wetenschappen die in aanraking komen met het menszijn? Wat zijn de meer specifieke opportuniteit hierin voor de wetenschappen. Kortom hoe kan ons dit drijven?

Geen opmerkingen: